Proef de sfeer

In koffiehuis De Oude Doelen in Arnhem voert gezelligheid de boventoon. In normale omstandigheden zonder coronavirus komen er dagelijks tientallen bezoekers over de vloer voor een bakkie koffie, een lekkere maaltijd, een creatieve activiteit en ook altijd voor een praatje. Onder meer met gastheer Henk. De 48-jarige Arnhemmer is er al enkele jaren een graag geziene vrijwilliger.

‘Mensen komen hier om elkaar te zien, een lolletje te maken, naar elkaar te luisteren en om hun hart te luchten. Een vast uitje op een dag’, vertelt Henk in het kleurrijke interieur van het koffiehuis. Hij zet een tafel recht en schuift een stoel aan. ‘Er wordt hier veel gelachen, maar er vloeit ook weleens een traan. Soms is dit zelfs het enige sociale contact dat mensen op een dag hebben. Dan kun je wel nagaan hoe belangrijk deze plek is en wat het betekent als we door een lockdown langere tijd dicht zijn.’

‘Deze plek biedt mij structuur in het leven’
Het koffiehuis is een inloopvoorziening van RIBW Arnhem & Veluwe Vallei. Er komen zowel cliënten als niet-cliënten tijdens de vier dagen in de week dat het geopend is. Henk is er altijd. Hij serveert de koffie, ruimt op, doet regelmatig boodschappen en helpt met koken. Voor hemzelf is het vrijwilligerswerk in het koffiehuis ook de perfecte uitlaatklep. ‘Deze plek biedt mij structuur in het leven’, vertelt hij. ‘Doordat er hier op mij gerekend wordt, heb ik een stok achter de deur om op tijd op te staan en mezelf goed te verzorgen. Anders trek ik mezelf terug in mijn woning en kom ik in een neerwaartse spiraal. Het contact met de mensen doet mij goed. Ik word er blij van om gewoon lekker bezig te zijn.’ 

Henk woont begeleid zelfstandig in de Arnhemse binnenstad. Buiten bij de deur staat zijn scootmobiel waar hij de grote afstanden mee aflegt. Binnen kan hij zich op eigen benen goed redden, al moet hij na een dag werken goed rusten. ‘Ik heb veel lichamelijke problemen als gevolg van een zeer ernstig ongeluk tijdens mijn werk lang geleden. Veel botten in mijn lichaam waren gebroken of verbrijzeld.’ Hij vertelt het rustig, maar realiseert zich dat hij blij mag zijn dat hij nog leeft. ‘Ik moest lang revalideren, kwam thuis te zitten en raakte in een depressie. Het is PTSS, door het ongeval en deels door de thuissituatie in mijn jeugd. Door de begeleiding bij RIBW gaat het goed met me. En dankzij het vrijwilligerswerk. De ontspanning die ik hier vind, is goud waard! Het houdt mij psychisch stabiel.’

‘Elk weekend heb ik weer zin in dinsdag, want dan mag ik weer.’
Op die stabiliteit is alles gericht. Vaste ritmes en menselijk contact zijn belangrijk. ‘Het is belangrijk om ergens naar uit te kijken. Actief zijn hoort bij het herstel. Elk weekend heb ik weer zin in dinsdag, want dan mag ik weer. In het koffiehuis behoor ik inmiddels tot de inventaris en ben ik de eerste verantwoordelijke vrijwilliger’, zegt Henk met een knipoog. ‘Mensen kennen mij, vertrouwen mij vaak hele persoonlijke verhalen toe en weten dat ik daar discreet mee om ga. Het komt denk ik door mijn zachte karakter. Ik kan goed luisteren, ben knuffelbaar en probeer anderen ook advies te geven vanuit mijn eigen ervaringen. Ik heb hier ook een bijnaam: Knorretje. “Hé, Knorrie!”, zeggen sommigen als ze binnenkomen. Varkens vind ik prachtige beesten, dat weten ze.’

Op het moment dat we Henk treffen in De Oude Doelen is het koffiehuis door corona nog gesloten. Ook andere activiteiten die er doorgaans plaatsvinden, liggen er al een tijd stil. ‘Mensen komen hier ook om te schilderen, een spelletje te spelen of muziek te maken. Die activiteiten horen niet bij mijn werk, maar ze zorgen wel voor gezelligheid op de vloer. Alleen nu nog even niet helaas. We zorgen wel voor afhaalmaaltijden. Voor slechts vier euro kun je een heerlijke maaltijd krijgen die we hier met enkele mensen bereiden. Gezond ook, met veel verse groenten. In de eerste lockdown hadden we dat nog niet, maar toen merkten we dat veel vaste bezoekers heel slecht en eenzijdig aten. De waardering dat we nu toch iets kunnen bieden is groot. En tijdens het uitgeven van de maaltijden heb je toch even contact. Dat helpt mijzelf ook, want als er hier niks te doen is, zit ik ook maar thuis. Elkaar zien en gezien worden. Daar heeft ieder mens behoefte aan.’

Tekst en fotografie: Ivo Hutten