Proef de sfeer

Vrijwilligers Jeroen (41) en José (50) geven WRAP-cursussen bij RIBW Arnhem & Veluwe Vallei. Daarin leren ze cliënten een zelfhulpplan te maken om zich (weer) goed te voelen als het even tegenzit. Zelf hebben Jeroen en José ook zo’n eigen plan waar ze regelmatig op terugvallen. Die positieve ervaringen zijn een goede drijfveer om de cursus te geven. ‘Met onze kennis laten we anderen weer groeien. Dat is zo gaaf!’

WRAP staat voor Wellness Recovery Action Plan. Het is een zelfhulpinstrument waarbij iemand stap voor stap acties toepast in het dagelijks leven om zich goed te blijven voelen. ‘Een onderhoudsplan om voor jezelf te zorgen’, zegt Jeroen. ‘Bijvoorbeeld wat je kan doen als je minder goed voelt, maar ook wat je moet doen als het slechter gaat. Zo heb ik een vriendin waar ik altijd terecht kan en waar ik dus vaak even op adem kom als ik dat nodig heb.’ Zelf maakte hij ruim tien jaar geleden voor het eerst kennis met WRAP als lid van de cliëntenraad van RIBW AVV. Hij was zo enthousiast, dat hij ook cursusbegeleider werd. Ofwel: WRAP-facilitator, want het idee komt van oorsprong uit Amerika.

Je eigen expert
José ‘rolde’ erin als vrijwilliger doordat haar zoon begeleid zelfstandig woont bij RIBW. En zelf heeft ze ook een WRAP waar ze op terugvalt als haar hoofd overstroomt. ‘Dankzij mijn eigen plan weet ik dan wat ik kan doen. Muziek werkt voor mij heel goed. Als ik last heb van mijn triggers en de stress me even teveel wordt, doe ik mijn oortjes in en probeer ik te relaxen tijdens het luisteren. Het mooie van de WRAP is dat je erin stopt wat voor jou persoonlijk werkt. Je bent je eigen expert. Dat geven we tijdens een cursus ook altijd mee. Hersteltaal, diagnoses of zorgjargon komen er bij voorkeur niet in voor. Het is jouw plan, in jouw eigen woorden en met jouw eigen ideeën.’ Jeroen vult aan: ‘Voor cursisten is het in die zin ook weleens een eye opener dat ze zelf ook iets te zeggen hebben over hun herstel. Dat ze niet alleen hoeven te luisteren naar hun zorgverlener.’

Verrassende inzichten
Beiden stoppen veel tijd in hun vrijwilligerswerk. Met groot plezier ook. ‘Het kost energie, maar op een positieve manier, vindt Jeroen. ‘Het is mooi als je anderen kunt helpen en mensen ziet groeien in de loop van de tijd. Sommigen zijn heel sceptisch in het begin, maar zie je langzaam enthousiast worden. Anderen zeggen aanvankelijk niets, maar kruipen gedurende de tijd uit hun schulp en komen dan soms met hele verrassende uitspraken die me raken of inspireren. Of inzichten waarvan je denkt: wow, daar heb ik zelf ook wat aan. Zo levert het ons als facilitators ook elke keer weer iets op. Het is dan wel je eigen plan, maar ideeën van anderen helpen je ook om je eigen WRAP continu aan te scherpen. Daardoor blijf je zelf ook altijd heel actief met je eigen herstel bezig.’ José: ‘Zo helpen we elkaar. Cursisten, maar ook de facilitators onderling. We hebben intervisiebijeenkomsten om van elkaar te leren en er zijn zogenoemde refreshers, opfriscursussen voor WRAP-facilitators. Sowieso staan we altijd met twee facilitators voor de groep. Waar de ene het even niet meer weet, pakt de ander over. Ik vind dat heel prettig, want ik heb nog niet zoveel cursussen gegeven. WRAP-cursussen moeten live plaats vinden en dat was de afgelopen tijd natuurlijk wat lastiger.’

Verplaatsen in ander
Dat gaf José en Jeroen wel de gelegenheid om mee te helpen in de ontwikkeling van nieuwe cursussen van RIBW. Of om trainingen te geven die wel online kunnen. ‘Overal komt onze ervaring weer van pas, want het idee van de WRAP is eigenlijk de basis voor alle trainingen’, zegt Jeroen. Overdragen van kennis hoort een beetje bij hem, want ook in zijn werk als groepsleider op een buitenschoolse opvang én als vrijwilliger op de tram in het Nederlands Openluchtmuseum doet hij niet anders. José probeert op haar beurt zoveel mogelijk kennis op te zuigen door veel te lezen over onder meer herstelondersteuning. ‘Door mijn eigen kennis te verdiepen, kan ik me weer beter verplaatsen in een ander. Ook al herken je niet alles van een ander. Zolang je elkaar respecteert, ben je in staat van een ander te leren en hem iets te geven van jezelf.’ ‘Precies’, zegt Jeroen. ‘Iets aan iemand meegeven en zien dat het hem goed doet. Dat is eigenlijk het mooiste wat wij doen.’

Tekst en fotografie: Ivo Hutten